Quá Dục Thúy sơn

Cao Bá Quát – 高伯适 Quá Dục Thúy sơn

Quá Dục Thúy sơn Nguyên tác chữ Hán 過浴翠山 天地有斯山 萬古有斯寺 風景已奇絕 而我亦來此 我欲登高岑 浩歌寄雲水 有約乃違斯 凡事大都爾

Phiên âm : Quá Dục Thuý sơn Thiên địa hữu tư sơn Vạn cổ hữu tư tự Phong cảnh dĩ kỳ tuyệt Nhi ngã diệc lai thử Ngã dục đăng cao sầm Hạo ca ký vân thuỷ Hữu ước nãi vi tư Phàm sự đại đô nhĩ. Xin tạm dịch nghĩa Qua núi DỤC THÚY Trời đất có núi này Muôn thuở có chùa này Phong cảnh quá kỳ vĩ Mà ta lại đến đây Ta muốn lên núi cao nhọn Khúc Hát ký gửi vào mây nước Ước thế mà chẳng được Thường thường mọi sự đều như vậy. Chú : Sầm là ngọn núi nhỏ nhưng cao . Núi DỤC THÚY tức là núi Non nước tại tỉnh Ninh Bình .

Bản dịch Quá Dục Thúy sơn 01 Đất trời sẳn núi non Ngàn năm Cổ tự còn Sắc màu tô nét đẹp Đến, thổi góp phần hồn Ta muốn trèo tận đỉnh Ném vào mây khúc hôn Ước sao, mình cứ ước, Lệ xưa nay... ý còn!. 02 Quá Dục Thúy sơn Đất trời đã sẳn núi này, Vạn niên cổ tự sẳn đây chung niềm Sắc màu cảnh vật cõi tiên Đất ta đang đứng ngỡ miền chiêm bao Muốn leo lên đỉnh núi cao Hát vang một khúc ném vào “nước mây” Cao xanh có thấu lòng nầy ? Ước mình cứ ước !... ... xưa nay lệ thường -o0o0o-

Cảm xúc riêng Nước mây, nước của ngàn mây mang hơi nước từ bốn phương trời về đây. Nay mây mang hơi nước chứa ngàn lời cầu nguyện của thi nhân cùng với nguyện ước cho tổ quốc sớm qua cơn nguy biến. Lời ước này mong được tan thành triệu triệu giọt mưa rưới khắp mọi miền đất nước, cùng mọi nơi trên thế giới đang chở che người Việt tha hương. Cụ Cao không dùng "trời mây" vì cố ý, mây thì hay bay lang thang, nước mây là nguồn sinh lực của cuộc sống ấm no, người xưa thật hữu ý. Lời ước của Cụ chứa nội dung gì vậy?. Vào thời Cụ, kể từ năm 1840 đến năm 1854, toàn quốc đã có trên dưới 50 cuộc nổi nghĩa của đám dân Viết nghèo khó, khốn cùng, tương lai vô cùng mù mịt , họa ngoại xâm nằm ngay trước cửa nhà mình. Nổi tuyệt vọng này biết ai người chia sẻ. Dân đen đang sống đời thú vật nai lưng làm cho bọn chúng ăn. Tiền của nhân dân, thuế khóa rút hết vào việc xây lăng cho vua cha, vua con triều Nguyễn, quốc khố ngày trống rỗng. Tệ nạn nam bắc, người cũ người mới khiến lòng người Việt phải nói chọn cách nói chuyện qua các mặt nạ để giữ lấy thân. Vua chúa triều Nguyễn đã tạo một tiền lệ xấu xa về việc xây lăng tẩm huy hoàng, một phong cách vô cùng xa lạ với phong cách đời Lý Trần thấm nhuần triết lý nhân sinh Phật giáo. Tệ nạn xây mồ mả đẹp tồn tại mãi cho đến tận ngày nay, tệ nạn này đã ăn sâu vào cư dân kinh thành Huế. Thời Thiệu Trị, Tự Đức quan quân nhà Nguyễn nổ lực thu vét tiền thuế đem xây đền đài, đúc tượng. Hết xây lăng Minh Mạng, rồi đến lăng Thiệu Trị, rồi lăng Tự Đức, những cái lăng bên dưới chứa xác thân nhà vua tại kinh thành Huế chính là mầm ô nhục, làm nước ta rơi vào vòng nô lệ mãi 114 năm sau này. Ngoài thì tàu Pháp thị uy tại cửa Hàn [Đà nẳng ]. Nước sắp mất, sao lòng người có học đôi chữ thánh hiền lòng cứ mãi nguội lạnh!. Cụ Cao cầu gì vậy.: Thập tải luân giao cầu cổ kiếm Nhất sinh đê thủ bái mai hoa, (câu đối nổi tiếng của cụ Cao ) Tạm dịch : Mười năm kết bạn cầu gươm báu Một kiếp nghiêng mình lạy đóa mai Laiquangnam

Tham khảo 1-Vũ Khiêu chủ biên, Thơ chữ Hán Cao Bá Quát , nxb Văn học 1970