Georg Wilhelm Friedrich Hegel

Georg Wilhelm Friedrich Hegel (1770-1831)

Immanuel Kant (1724-1804) và Hegel (1770-1831) là hai đại triết gia mở đầu và kết thúc nền “triết học cổ điển Đức”, một thời kỳ phát triển rực rỡ nhất của triết học Tây phương suốt hai thế kỷ 18, 19, và là hai tác giả có ảnh hưởng sâu đậm nhất đến sự phát triển của tư duy triết học cận và hiện đại. Kant nổi tiếng với ba quyển Phê phán (Phê phán lý tính thuần túy, Phê phán lý tính thực hành, Phê phán năng lực phán đoán) đặt nền tảng cho triết học về chủ thể, xác định năng lực, phạm vi và giới hạn của nhận thức con người. Hegel, với các tác phẩm lừng danh như Hiện tượng học Tinh thần, Khoa học Lôgíc, Triết học về pháp quyền…, nỗ lực xây dựng một hệ thống toàn diện, biện chứng về mối quan hệ giữa tinh thần và tự nhiên, giữa chủ thể và đối tượng nhận thức cũng như về quy luật phát triển trong nhiều lĩnh vực khác như tâm lý học, lịch sử, xã hội, nhà nước, tôn giáo, nghệ thuật và triết học. Ông phát triển một quan niệm độc đáo về Tinh thần, là cái tự biểu lộ chính mình trong vô số những sự mâu thuẫn và đối lập, nhưng rút cục sẽ hợp nhất lại (chẳng hạn giữa tự do và tất yếu, giữa nội tại và siêu việt), mà không loại bỏ hay giản lược cái này vào cái kia. Ảnh hưởng của Hegel hết sức sâu đậm, vì hầu hết mọi hình thức của triết học hiện đại đều chịu ảnh hưởng của ông hoặc là phản ứng chống lại ông. Ngày nay, các cuộc thảo luận lớn về triết học thực chất đều xoay quanh các vấn đề do hai đại triết gia Kant và Hegel đặt ra.

Tác phẩm của Kant và Hegel nổi tiếng khó đọc và khó hiểu. Thời gian qua, nhờ nỗ lực dịch thuật từ nguyên tác tiếng Đức và chú thích, chú giải công phu, cặn kẽ của nhà triết học Bùi Văn Nam Sơn, độc giả Việt Nam đã có thể tiếp cận các tác phẩm chính yếu và quan trọng nói trên của Kant và Hegel một cách trực tiếp và chính xác bằng tiếng Việt.

Bùi Văn Nam Sơn

(trên VTV9, tháng 03.2009)