BÙI GIÁNG THƠ

Lời cảm tạ

“Je parle de si loin.

Comment m’ entendez-vous?”.

“Tôi nói từ cõi rất xa.

Ngài nghe ra như thế nào?”.

(René Char)

Ngô Văn Tao, người thi sĩ trong lòng một nhà khoa học, một trong số ít các tri kỷ vong niên của Bùi Giáng, nhận xét: “Sự nghiệp văn thơ của Bùi Giáng thật là một mê đồ trận, dấn thân vào người đọc có thể điên loạn nếu không biết giữ bình thản tâm tư mà chọn lọc” (tr.3). Vâng, chữ nghĩa được viết ra minh nhiên mà như một khu rừng nguyên sinh. Có cây trăm thước có hoa bốn mùa. Song, cỏ nội hoa hèn, chuồn chuồn châu chấu vẫn đều được họ Bùi “rộng thương" không nỡ bỏ. Cho nên, con đường rừng nhiều nẻo, vẫn đang mãi “chờ người du tử đến nhầm hang”. Anh Tao xung phong đi trước trong việc chọn lọc tuyển trích bằng “một công trình khiêm tốn mở đầu”.

Anh đề nghị “một việc dễ dàng làm ngay được là thống kê những câu “cách ngôn” của nhà thơ: … những đoạn thơ ngắn gọn, dài nhất là bốn câu mà một phần lớn đã đi vào lòng người. Xin dẫn đây hai câu:

“Bay về ổ chín tầng cao

  Con chim vĩnh biệt quên chào mái hiên”.

“Chín tầng cao”, “con chim vĩnh biệt”, “chào mái hiên”… ba từ ngữ nằm trong hai câu lục bát có cả một âm vang để trình bày và diễn giải” (tr. 6).

Tứ thơ khiến ta nhớ đến cổ thi:

“Nhân sinh đáo xứ tri hà tự

Ưng thị phi hồng đạp tuyết nê

Nê thượng ngẫu nhiên lưu trảo tích

Hồng phi na phục kế đông tây”

Đời người nên như cánh chim hồng ngẫu nhiên lưu dấu chân trên bùn tuyết. Chim hồng bay khuất nào có hay! Mái hiên là nơi chim cư trú, kết đôi, sinh nở, vui buồn… Nhưng “ổ” của nó lại ở chín tầng cao: vương quốc của ta đâu phải ở thế gian này! Chỉ còn lại chúng ta đang ở trong “mái hiên” đi tìm chút ngấn tích của cánh hồng bay bổng. Như một lời chào không quên.

Xin cảm tạ Anh Tao.

Bùi Văn Nam Sơn

Nguyên Tiêu. Đinh Hợi