Triền núi hẹp (Giả Bình Ao):

18. Triền núi hẹp (Giả Bình Ao):

Truyện kể về những mùa đông lạnh giá tuyết rơi dày đặc ở một triền núi nọ. Thời tiết khắc nghiệt đó làm ai nấy đều ở lại trong nhà, duy chỉ có bác Thuận vẫn miệt mài đi trên tuyết để làm việc, thời tiết này là cơ hội tốt để cho bác săn những con cáo có bộ lông đẹp ngây người. Bác đã tự chế một thứ thuốc nổ đặc biệt sau đó vùi dưới tuyết để bẫy cáo, những bộ da đẹp đến nỗi mà ai cũng muốn có, cả những cán bộ trên huyện cũng tìm đến để mua cho bằng được. Khi các cán bộ huyện tới thì đại đội sản xuất ở triền núi lại bắt bác Thuận biếu không cho họ vài tấm da cao để được chỉ tiêu tối cao là nhận ở mức cao nhất số tiền cứu tế, hỗ trợ nên càng ngày thu nhập của bác sút kém hẳn đi, nhưng điều đó lại làm đẹp thêm cho những người ở huyện lên… Và đại đội sản xuất ở đây đã phân công “nghề nổ cáo” cho bác Thuận để cung cấp dược liệu cho tập thể chế biến thuốc không sót một mùa đông nào, những bộ lông thú săn bắt được đều thuộc về tập thể. Và năm nay trời rét lạ lùng, hứa hẹn chất lượng lông cáo hảo hạng, một vị chủ nhiệm trên huyện đã mò về bản hòng mua được những tấm lông cáo tuyệt vời đó, ông ta rất quan tâm và tỏ thái độ rất thân mật với bác Thuận nên bác rất mong tuyết rơi để có thể đi nổ cáo ngay. Thứ thuốc nổ đặc biệt làm nên sự nổi tiếng của bác Thuận là lấy lớp da mỏng của gà đem thái chỉ, trộn đều với diêm sinh (lưu hoàng) và mạt sắt giã vụn, viên lại thành những viên nhỏ như thuốc tể sau đó cẩn thận vùi vào tuyết để cáo dẫm phải rồi thu nhặt về lấy da. Bí quyết bào chế thứ thuốc lợi hại này đã phải đánh đổi bằng mạng sống của đứa cháu nội dễ thương khi không may đá bóng vào lồng thuốc nổ bị thương ở chân đến nỗi hoại thư mà chết. Sau đó con trai bác cũng phát điên mà chết theo, con dâu thì đi lấy chồng khác để lại hai ông bà lão cô đơn thui thủi. Hằng ngày bác Thuận phải miệt mài đi nổ cáo ở sâu trong núi còn vợ bác Thuận phải ở nhà một mình trong cô đơn lẫn sự sợ hãi nơi rừng núi đìu hiu trống vắng. Đi nổ cáo đã vài ngày nhưng vẫn chẳng được con nào, bởi lẽ mấy năm nay cáo đã thưa thớt nhiều rồi, bác Thuận rất sốt ruột vì nếu không tìm được bộ da nào sẽ phật ý chủ nhiệm trên huyện đã kì vọng. Và qua bao công sức tìm kiếm, bác đã phát hiện ra bầy cáo nơi hẻm núi sâu, bác mừng thầm và quyết tâm đặt thuốc nổ cho được lũ cáo ấy mặc cho bão tuyết khó khăn. Tờ mờ sáng hôm sau, bác đi thu nhặt thuốc nhưng chẳng có gì cả ngoài mấy viên thuốc đã bị thất lạc, thất vọng bác đi lang thang và vô tình thấy một con cáo già nằm chết sau một phiến đá lớn. Bác Thuận đưa tay ra nhặt nhưng con cáo già động đậy và bất chợt lao thẳng về phía trước, ông lão tức tối đuổi theo vô tình bị trượt chân ngã như trời giáng, lồng thuốc nổ ông xách bên tay trái do bị đập mạnh xuống đất làm những viên thuốc bùng nổ, ông lão hoàn hồn nhìn lại thì thấy cánh tay trái của mình be bét máu thịt và nhầy nhụa… sau đó ông không còn biết gì nữa… bộ lông con cáo già đã được làm tấm khăn quàng cổ cho con gái ông chủ nhiệm vào cái hôm lễ cưới ai cũng phải tấm tắc khen và thán phục tài năng của người thợ săn. Mấy năm sau, khí hậu triền núi mỗi năm lại ấm dần lên và những con cáo cũng không còn có những bộ lông màu hoàng kim hoặc màu nâu ngã xám đẹp tuyệt nữa, và thậm chí da của chúng cũng chẳng còn giá trị nữa. Bác Thuận giờ tuổi cũng đã cao không làm nương rẫy được nữa, được thôn bản bảo trợ nuôi dưỡng cả hai ông bà. Họ thường mặc những bộ quần áo rộng thùng thình và thường ngồi sưởi nắng ở đầu bản. Bà lão cũng thường bê cơm ra đó, đặt bát trên một chiếc trục lăn lúa. Ông lão tay phải cầm đũa còn tay kia buông thõng – đó là một cánh tay cụt, không có ngón, lồng trong một chiếc túi bông dày cộm. Bác Thuận vừa ăn vừa đăm đăm nhìn về phía những nẻo đường…