" Tốc Ký Chữ Việt " chăng ?
|
Đầu năm nay, tình cờ tôi gặp được bài "
Viết tắt chữ Việt trong ngôn ngữ @ " của ông Trần Tư Bình, trên
tạp chí mạng Chim Việt Cành
Nam. Hiếu kỳ, tôi vào đọc. Càng đọc tôi càng thấy lý thú, càng đọc tôi
càng thấy ông Trần Tư Bình đã dày công sáng tạo quy
luật cho cách viết tắt chữ Việt, hầu thống nhất cách
viết.
Mặt khác, cũng vì hiếu kỳ,
tôi có đọc một vài " ý kiến độc giả " rải rác trên mạng. Khen chê lẫn lộn, nhưng
phải thành thật mà nói, có rất ít người phản bác. Chuyện ngạc nhiên là trên đà
phản bác, có người cho rằng đụng chạm đến chữ Việt truyền thống là đụng chạm đến
Văn Hóa !
Ai cũng biết văn tự, chữ
viết của hầu hết các dân tộc đều có thay đổi theo thời gian. Trong chữ Pháp,
những chữ as, is, os biến thành â,
î,ô như
asne(con lừa) thành âne, isle (hòn đảo)
thành île, hospital (bệnh viện) thành hôpital; hay apprentisse(người học nghề) thành apprenti, lieutenande(người phụ tá) thành lieutenant, roy (vua)
thành roi... Trong chữ Hán, 漢 (hán) thành 汉 , 鄧 (đặng) thành 邓 , 興 (hưng) thành 兴 ... Và ngay trong chữ Việt blăng thành trăng,
giước thành giấc, tlàng thành
tràng... Đó cũng chỉ là trào lưu tiến hóa của
văn tự, chữ viết, hay có thể nói là sự giàu có của Văn Hóa.
Còn nói rằng đây chỉ là chữ
viết tắt. Chữ viết của " giới Teen ", " giới
Trẻ " sáng tạo ra. Nhưng giới Trẻ là tương lai của Đất Nước. Viết tắt cũng là
một khía cạnh của Văn Hóa. Giới Teen, giới Trẻ có tuyên
bố bỏ lối viết chữ Việt truyền thống đâu. Dầu muốn, dầu không, chúng
ta cũng không ngăn cản được trào lưu viết tắt của giới trẻ trong thời đại
Internet, Điện thoại di động mà chúng ta đang trải qua. Mà ngăn
cản làm gì, trong khi, hầu hết các dân tộc đều có lối viết tắt. Ở Pháp, ta
thường thấy những chữ g = j'ai (tôi có), kan = quand (khi), per = perd (mất),
nor = nord (Bắc), il é alé o zétazuni = il est allé aux Etats Unis (anh ta đi
Mỹ)....(xem trên mạng).
Cái hay của ông Trần Tư Bình
là đã công phu phân tích chữ Việt để đề nghị một quy luật
chung trong việc viết tắt, hầu để thống nhất một phần nào trong cách
viết tắt của giới Trẻ. Nếu không, cũng như chữ Nôm xưa, mỗi người viết một cách,
làm cho ta khó hiểu được nguồn tư tưởng, đôi khi rất phong phú, mà giới Trẻ trao
đổi với nhau. Chúng ta, ai cũng biết chữ Nôm rất khó đọc, vì mỗi học giả viết
một cách, làm cho những nhà khảo cứu lịch sử vất vả trong sự khai thác sử liệu.
Một chữ Việt có rất nhiều chữ Nôm, như chữ Tiêu có trên 20 chữ Nôm khác nhau
悄 , 椒 , 簫 , 蕉 ,
消 ... (Vũ Văn Kính. Bảng Tra
Chữ Nôm. Hội Ngôn Ngữ Học, TPHCM, 1994). Vì thế, chúng ta nên có một quy
luật chung, để tránh chuyện khó khăn mà ta đã gặp trong chữ Nôm, và ông Trần Tư
Bình đã đề nghị kịp thời.
Thấy thích thú, tôi đã mạnh
dạn liên lạc với ông Trần Tư Bình, và sau đó, biết ông đã tham khảo rất nhiều
tài liệu có giá trị, trước khi đề nghị quy luật
chungcho lối viết tắt, cùng quy luậttốc ký chữ
Việt (Xem Tốc ký chữ Việt ở http://vietpali.sf.net/binh/TocKyChuViet.htm). Hơn nữa, gần đây
ông cùng Tiến sĩ Ngô Đình Học, tác giả bộ gõ WinVNKey , còn đưa vào WinVNKey cách viết tốc ký. Vào
WinVNKey chọn cách Tubinhtran có dấu, gõ kyd sẽ bung ra khuyết, ngỹl hay
ngyl4 sẽ bung ra nguyễn, ngìl hay
ngil2 sẽ bung ra nghiền, v.v. ... Ông Trần Tư Bình cùng TS Ngô Đình Học
đã đề nghị một cách gõ tắt trên WinVNKey, và máy tự động bung ra chữ Việt
truyền thống, trọn vẹn (Xem Phương pháp mới gõ tắt chữ Việt ở http://vietpali.sf.net/binh/PhuongPhapMoiGoTatChuViet.htm). Thật
là một lợi khí, chẳng những cho những người muốn dùng tốc ký, mà còn cho những
người muốn viết bài nhanh, vì máy sẽ tự động bung ra những dòng chữ trọn
vẹn.
Cũng trong chiều hướng đó,
tôi thấy chữ W mà Joseph Ruelle dùng, như wê = quê đã được thay thế bằng Q (qê =
quê) và cụm chữ NG và NGH còn quá " dài ", nên trong
tinh thần thân mật mua vui giữa bạn bè, tôi đã mạo muội đề nghị với
ông Trần Tư Bình, dùng chữ W thay cho hai cụm chữ trên (W = NG = NGH) kẻo bỏ chữ
W thì phí quá.
Và ta có đoạn thơ viết theo
cách Tốc Ký chữ Việt của ông Trần Tư Bình, cộng thêm đề nghị W = NG = NGH
như sau :
Trăm năm trog cõi
wừj ta
Trăm năm trong cõi người ta
Trăm năm trong cõi người ta
Chữ tài chữ mệh kéo là
get nhau
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau
Chữ tài chữ mệnh khéo là ghét nhau
Trải qa một cụs bể
zâu
Trải qua một cuộc bể dâu
Trải qua một cuộc bể dâu
Nhữg dìw trôg thấy mà dau
dớn lòg.
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng
Những điều trông thấy mà đau đớn lòng
Đoạn trường tân thanh (Nguyễn Du).
Trong thư trả lời, ông Trần Tư Bình
cho lời " đề nghị " của tôi là : hoàn toàn hợp lý và
khả thi , nhất là hình dạng chữ W có đôi nét giống với chữ N
trong NG hoặc NGH ; và cách phát âm của W trong tiếng Anh-Mỹ cũng hơi gần với
cách phát âm chữ NG trong tiếng Việt. Nếu kết hợp dùng W thay cho phụ âm đầu
NG/NGH với cách Tốc Ký chữ Việt thì chữ nghiêng, vốn là chữ dài nhất trong chữ quốc ngữ,
sẽ được viết chỉ bằng 3 ký tự : wiz (w = ngh,
iz = iêng).
Ông đã gợi ý tôi đưa lời đề
nghị lên mạng, để xin ý kiến của độc giả.
Bài viết nầy không ngoài mục
đích đó. Mong độc giả góp ý.
Nguyễn Vĩnh-Tráng.
104 042 010 nvt*ttl*