<>
 |
| Phong bao đỏ tượng
trưng cho sự may mắn, tài lộc |
Ngày Tết, dân tộc ta có nhiều phong tục hay như khai bút,
khai canh, hái lộc, chúc Tết, du xuân, mừng thọ.... Từ già đến trẻ ai cũng biết,
ngày tết trong nhà ít nhất cũng phải có cành hoa, bánh trưng, chai
rượu...
Tống cựu nghinh tân
Cuối năm quét dọn sạch sẽ
nhà cửa, cùng hàng xóm vệ sinh nhà thờ, đường xóm, tắm giặt, mua sắm quần áo mới
và mọi thứ thức ăn, vận dụng trong ngày tết...
Nhiều gia đình nhắc nhở,
dặn dò con cháu từ phút giao thừa trở đi, không cãi cọ nhau, không vứt rác bừa
bãi, không nghịch ngợm, trách phạt nhau.... Đối với hàng xóm láng giềng, trong
năm cũ có điều gì không hay không phải đều xuý xoá hết, tất cả mọi người dù lạ
dù quen, sau phút giao thừa đều niềm nở, vui vẻ và chúc nhau những điều tốt
lành.
Hái lộc, xông nhà, chúc tết, mừng tuổi
Ai cũng hy vọng một năm mới
tài lộc dồi dào, làm ăn thịnh vượng, mạnh khoẻ tiến bộ, thành đặt hơn năm cũ.
Lộc tự nhiên đến càng sớm càng tốt, nhưng nhiều nhà chủ tự đi hai lộc (chỉ là
một cành non ở đình chùa, ở chốn nghiêm trang về nhà), tự mình xông nhà hoặc dặn
trước người "nhẹ vía" mà mình thích đến xông nhà.
Đáng lẽ sáng mồng một đông
vui lại hoá ra ít khách, không ai dám đi đến nhà khác sớm, sợ trong năm mới gia
đình người ta xảy ra chuyện gì không hay lại đổ tại mình "nặng vía", vì tục xông
nhà chỉ tính người đầu tiên đến nhà, từ người thứ hai trở đi không
tính.
Sau giao thừa có tục mừng
tuổi chúc tết. Trước hết con cháu mừng tuổi ông bà, cha mẹ. ông bà, cha mẹ cũng
chuẩn bị một ít tiền để mừng tuổi cho con cháu trong nhà và con cháu hàng xóm
làng giềng, bạn bè thân thích, đồng thời chúc nhau những lời chúc tốt đẹp. Người
nào thích điều gì thì chúc điều đó, chúc sức khoẻ là phổ biến nhất, luôn hướng
tới sự tốt lành và kiêng nói tới những điều rủi ro hoặc xấu xa.
Quanh năm làm ăn vất vả, ít
có điều kiện qua lại hỏi thăm nhau, nhân ngày lễ tết đến chúc mừng nhau, gắn bó
tình cảm. Nhiều nhà, hễ đến chúc tết nhau nhất thiết phải nâng ly rượu, nếm vài
món thức ăn gì đó chủ mới vui lòng, năm mới từ chối sợ bị "giông" cả
năm.
Quà tết, lễ tết
Việc biếu quà tết có ý
nghĩa tỏ ân nghĩa tình cảm, con rể tết bố mẹ vợ, học trò tết thầy giáo, bệnh
nhân tết thầy thuốc... Quà biếu, quà tết đó không đánh giá theo giá trị thị
trường, nhưng cũng đừng nên gò bó, câu nệ sẽ hạn chế tình cảm: không có quà ngại
không dám đến.
Lễ mừng thọ
Ở các nước Tây Âu thường
mừng thọ vào dịp kỷ niệm ngày sinh, ở nước ta ngày xưa ít ai nhớ chính xác ngày
sinh tháng đẻ nên vào dịp đầu xuân thường tổ chức mừng thọ lục tuần, thất tuần,
bát tuần, cửu tuần.... tính theo tuổi mụ. Ngày tết, ngày xuân cũng là dịp mọi
người đang rảnh rỗi, con cháu tụ tập đông vui.
Cũng vào dịp đầu xuân,
người có chức tước khai ấn, học trò sẽ khai bút, nhà nông khai canh, thợ thủ
công khai công, người buôn bán mở cửa hàng lấy ngày. Sau ngày mồng Một, tất cả "
Tứ dân bách nghệ " đều chọn ngày "khai nghề", nếu mồng Một là ngày tốt thì
chiều mồng một đã bắt đầu, riêng khai bút thì giao thừa xong chọn giờ hoàng đạo
thì bắt đầu.
Kiêng không hốt rác đổ đi trong ba ngày Tết
Tục này nguyên từ bên Tàu,
trong " Sưu thần kỳ " có chuyện người lái buôn tên là Ân Minh được thuỷ thần cho
một con hầu tên là Như Nguyệt, đem về nhà được vài năm thì giàu lên. Một hôm
nhân ngày mồng Một tết, Ân Minh đánh nó, nó chui vào đống rác mà biến mất, từ đó
nhà Ân Minh lại nghèo đi. Kể từ đó kiêng không hót rác ngày tết, ta bắt chước và
đến nay vẫn nhiều người theo tục này.
Cúng giao thừa ngoài trời
Dân tộc nào cũng coi phút
giao thừa là thiêng liêng. Các cụ ta quan niệm: Mỗi năm Thiên Đình lại thay toàn
bộ quan quân trông nom thiên hạ dưới hạ giới, đứng đầu là một ngài có vị trí như
quan toàn quyền. Và các cụ hình dung phút giao thừa là lúc bàn giao các quan
quân quản hạ giới hết hạn kéo về trời và quan quân mới được cử thì ào ạt kéo
xuống hạ giới tiếp quản thiên hạ.
Những phút ấy, các gia đình
đưa xôi gà, bánh trái, hoa quả... ra ngoài trời cúng, với lòng thành tiễn đưa
người nhà trời cai quản mình năm cũ và đón người nhà trời mới xuống làm nhiệm vụ
cai quản hạ giới năm tới để mong các quan phù hộ cho một năm mới mọi sự tốt
lành.
Theo
báo Du lịch
<>
 |
|
Mâm ngũ
quả |
Ngày Tết, gia đình nào cũng có mâm ngũ quả dâng lên bàn
thờ tổ tiên, ông bà. Mâm ngũ quả bên cành đào, câu đối đỏ, bức tranh Tết, bánh
chưng xanh... tạo nên khung cảnh ấm áp của mỗi gia đình khi Tết đến xuân
về.
Không biết phong tục này có
từ bao giờ, phải chăng vì đất nước ta vốn bốn mùa hoa trái, nhất là vào mùa Xuân
hoa quả càng rộ . Hoa qủa là lộc của thiên nhiên, đất trời. Lộc Xuân càng quý.
Dâng lộc trời, cúng ông bà, tổ tiên trong những ngày đầu Xuân thật là một tục lệ
đẹp đẽ đầy nét nhân văn.
Cứ vào khoảng 28 tháng Chạp
âm lịch thì nhà nhà đều cho bày biện một mâm ngũ quả kèm với nhiều sản vật khác
trên bàn thờ. Mâm ngũ quả thường bày trên một cái mâm bằng gỗ tiện, sơn son, có
chân, gọi là mâm bồng. Nếu không có mâm bòng, có thể bày trên một cái đĩa to,
nhưng phải đặt trên chồng bánh chưng để tạo dáng cao, uy nghiêm, thành
kính.
Mâm ngũ quả có 5 loại. Tại
sao lại 5? Theo các vị cao niên, am tường về Nho giáo thì xuất xứ của mâm ngũ
quả có liên quan đến quan niệm triết lý Khổng giáo của phương Ðông, thế giới
được tạo nên từ năm bản nguyên - gọi là "ngũ hành": Kim - Mộc - Thuỷ - Hỏa -
Thổ, nghĩa là 5 yếu tố cấu thành vũ trụ.
Còn theo quan niệm của dân
gian thì "quả" (trái cây) được xem như biểu tượng cho thành quả lao động một
năm. Ông cha ta chọn 5 loại trái cây để cúng đêm giao thừa là ngụ ý rằng : Những
sản vật này đựơc kết tinh từ công sức, mồ hôi, nước mắt của con người lao động,
kính dâng lên đất trời, thần thánh trong giờ phút linh thiêng của vũ trụ vạn vật
sinh tồn. Tư tưởng, hình ảnh ấy đã ăn sâu và tâm thức của người Việt Nam bao đời
nay.
Ðã gọi là ngũ quả thì nhất
thiết phải là 5 loại quả. Nhưng các vùng,các miền do mùa xuân hoa trái khác
nhau, nên mâm ngũ quả cũng khác nhau như:chuối, bưởi, phật thủ, dưa hấu, cam,
quýt, dừa, na, hồng xiêm, táo...
Mỗi quả mang một ý
nghĩa:
Chuối - phật thủ: như bàn
tay che chở.
Bưởi - dưa hấu: căng tròn,
mát lành, hứa hẹn năm mới đầy ngọt ngào, may mắn.
Hồng - quýt: rực lên màu
sắc mạnh mẽ, tượng trưng cho sự thành đạt.
Ở vùng Thủ Dầu Một, ngày
Tết hầu như nhà nào cũng có mâm lễ: Long - Lân - Quy - Phụng. Kết từ hoa quả -
tứ linh hoàn toàn mang tính hình tượng như hoa quả kết thành "vật thực", thể
hiện lòng thành của con cháu tưởng nhớ gia tiên, cảm tạ ơn trời, ơn
đất.
Mâm ngũ quả trong Nam cũng
khác so với ngoài Bắc. Trên mâm ngũ quả ở ngoài Bắc thường có : Bưởi, đào, quýt,
chuối, hồng. Có khi người ta thay bưởi bằng phật thủ hoặc lựu Mâm ngũ quả trong
Nam vẫn cứ giữ nguyên truyền thống là mãng cầu, sung, dừa xiêm, đu đủ, xoài mà
các bà thường quan niệm sơ đẳng là "cầu - sung - vừa - đủ - xài".
Một mâm ngũ quả được bày
dưới cùng là một nải chuối to già còn xanh, nải chuối đều, hoặc 2 nải chuối nhỏ
ghép bên nhau như một chiếc bệ cong gồm 2 tầng nâng đỡ hoàn toàn hoa trái khác.
ở đây có sự phối hợp màu sắc, mâm ngũ quả đẹp là đủ màu sắc rực rỡ. Chính giữa
bệ mâm xanh sẫm, trước đây bày quả phật thủ .
Ngày nay ít trồng phật thủ
nên thường thay bằng quả bưởi to, càng to càng đẹp. Bưởi chín vàng, tươi nổi bật
trên bệ chuối màu xanh. Những quả chín đỏ đặt xung quanh, những chỗ khuyết dưới
đặt xen kẽ quýt vàng và táo màu xanh ngọc, còn bao nhiêu lá xanh cố tình để sót
lại ở cuống quả như hoàn thiện những nét trang trí cuối cùng.
Vài năm gần đây, mâm ngũ
quả cúng Tết đã có nhiều thay đổi nó không còn ngũ quả nữa mà đã trở thành "lục,
thất, bát... quả" vì bên cạnh có thêm những đặc sản cao cấp như: nho, lê, táo...
tùy theo cách nghĩ và túi tiền của mỗi gia đình.
Mâm ngũ quả đã làm quang
cảnh ngày Tết và không gian cúng thêm phần ấm áp, rực rỡ mà hài hoà. Nó thể hiện
sinh động ý tưởng triết lý - tín ngưỡng - thẩm mỹ ngày Tết. Tìm hiểu về mâm ngũ
quả cũng là tìm hiểu về nguồn gốc, lịch sử, truyền thống tốt đẹp để chúng ta nhớ
lại ông bà, tổ tiên.
Theo mạng Ninh
Thuận
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
