Chương 6
Đám bạn Thành xôn xao khi nghe tin anh định kết hôn với một thiếu phụ goá chồng. Người khuyên anh chớ nên lấy vợ lần nữa vì cuộc sống sẽ tiêu diệt nguồn cảm hứng tự do vốn là nền cho mọi sáng tạo. Người chê anh dại dột, ôm rơm rặm bụng vì tài ba như anh kiếm đâu cũng được vài ba cô gái hai mươi, mười tám “xinh như mộng”, chẳng chút phiền hà. Trước mọi lời phẩm bình, Thành im lặng mỉm cười. Đám bạn gái đồng nghiệp và các nữ sinh trong trường chạy cuống cuồng tìm nhau, thông tin dò hỏi về con người đã chinh phục được con người nổi tiếng kiêu sa, khinh ghét phụ nữ, quái tượng của họ. Thành không chút nghi ngờ rằng một ngày không xa nữa, căn phòng của anh sẽ có những cây cỏ tóc tiên hoa tím treo trên tường, có chậu cúc bạch lão mi treo ngoài cửa sổ, bóng dáng ấm áp của một người đàn bà với tiếng cười của đứa bé chị đem theo. Anh tin vào điều đó chắc chắn tới mức mua sắm những đồ vật cần thiết cho cuộc sống gia đình công khai trước mắt mọi người, và báo cho bạn bè biết rằng sẽ có một đám cưới trước giao thừa thật sang trọng, thật vui vẻ… Bạn bè anh chưa một ai biết về Vân cả. Anh định giành cho họ mọi bất ngờ..
Nhưng sự bất ngờ đầu tiên lại giành cho chính anh. Vào lúc Thành ngỏ lời với Vân, chị đã từ chối:
- Anh Thành, em cảm ơn anh rất nhiều…
Vân nói nhẹ nhàng: Từ ngày quen biết anh, cuộc sống của mẹ con em vui vẻ thêm. Cháu Hoa thích anh. Vả chăng, anh là người tốt… theo cái nghĩa chung mà mọi người vẫn hiểu. Nhưng để sống chung với nhau, người ta không thể chỉ tính tới một yếu tố: tốt hay xấu. Ngay quan niệm về cái tốt và cái xấu ở người này cũng khác người kia. Em là một người bình thường, sự bất hạnh của em cũng bình thường như nhiều phụ nữ khác trong chiến tranh. Chúng em yêu thương nhau, nhưng anh ấy không trở về nữa. Bởi thế, hình ảnh của anh ấy ở trong em luôn luôn đẹp đẽ, toàn vẹn. Và chính nỗi đau xót lại gìn giữ những lưu niệm trong trẻo về hạnh phúc. Nhưng anh là một người đàn ông không bình thường. Tình duyên của anh, là một cuộc kết hợp cắc cớ. Rồi sự tan vỡ đã để lại trong anh những thu hận, tủi hờn. Hình ảnh người đàn bà trong tâm hồn anh sa đọa và méo mó. Ngay từ lần đầu gặp anh trong nhà bảo tàng, em đã đoán biết được điều đó.
- Nhưng tôi đã xin lỗi em. Như vậy có nghĩa là tôi hiểu được mình…
Thành kêu lên, ngắt lời Vân.
Chị chờ anh im lặng rồi nói tiếp.
- Tất nhiên là thế. Và bởi vậy, chúng ta mới có được một mối quan hệ khá thân thiện sau này. Nhưng, tình bạn khác tình yêu. Những điều kiện để một người đàn ông kết bạn với một người đàn bà đơn giản hơn những điều kiện để họ chung sống rất nhiều.
- Tôi không xứng đáng với Vân?
Thành hỏi, lòng tự ái đã nhói lên.
- Em không định nói thế.
Vân đáp nhẹ nhàng.
- Em còn cần những điều kiện gì nữa? Vị trí xã hội hay cơ sở…
- Không…
Người đàn bà ngắt lời với vẻ bất bình: Xưa nay, mẹ con em vẫn sống đàng hoàng bằng những đồng tiền tự kiếm lấy. Vả chăng, tấm danh thiếp không có giá trị gì đối với một tình yêu thực sự. Anh làm nghệ thuật mà không hiểu điều đó hay sao?…
- Tôi… tôi…
Họa sĩ cố gắng thanh minh: Tôi không có những ý nghĩ xấu. Nhưng tôi hỏi em cần gì ở tôi?…
Vân nhìn thẳng vào mắt anh, khiến tim anh đập dồn lên. Rồi chị thong thả buông từng tiếng:
- Cái em cần ở anh, anh không có. Anh đã mất niềm tin ở con người và cái gì đã mất đi, khó lấy lại được toàn vẹn. Lòng thù hận đàn bà ở trong anh như một thứ bệnh mãn tính. Có thể, lúc này nó tạm dứt cơn nhưng lúc khác sẽ trở lại ác liệt hơn.
- Nhưng riêng đối với em, tôi quý trọng.
- Cảm ơn anh, nhưng em không muốn sống với một người không lành mạnh về phương diện tinh thần. Tất cả những người đàn bà bị anh chửi mắng vô cớ như em hôm ở nhà bảo tàng sẽ có chung một ý nghĩ như thế, mặc dù họ không nói thành lời hoặc không tìm một phương cách nào đó để chống lại anh.
- Nhưng đấy là quá khứ, Vân ạ.
- Không quá khứ nào hoàn toàn biệt lập với hiện tại và tương lai con người. Em sợ, anh Thành ạ.
- Vân sợ gì?… Tôi nghĩ rằng, tôi nói thật với em mọi chuyện để em hiểu và thông cảm với tôi hơn.
- Chắc chắn em đã thông cảm với anh nhiều. Nhưng gắn bó với anh thật đáng sợ. Không một người đàn bà nào có ý thức về hạnh phúc lại dám làm điều ấy.
- Tại sao?
- Vì họ sẽ phải sống như một kẻ lái thuyền phiêu lưu trên các đại dương, lúc nào cũng nơm nớp lo bão tố. Đấy là lẽ thứ nhất. Lẽ thứ hai, muốn lấp cái hố thù hận trong anh họ sẽ phải luôn luôn chịu đựng, phải chấp nhận mọi thua thiệt. Thói quen là sức mạnh ghê gớm nhất trong đời sống con người. Trong mọi thói quen, lòng thù hận lâu bền và ác liệt hơn cả.
Thành ngồi im lặng hồi lâu. Chưa bao giờ anh nghe những lời nói nặng nề như thế về mình. Anh biết điều Vân nói là chuẩn xác và bởi vậy, anh ngoái lại nhìn bản thân với con mắt não nề. Sau hồi lâu, anh gượng cất tiếng hỏi:
- Chẳng lẽ từ xưa tới nay, Vân không có chút cảm tình nào với tôi?
- Có chứ.
Người đàn bà đáp, và dịu dàng nắm lấy tay anh: Em quý anh như một người bạn. Nhưng đó chưa phải là tình yêu…
Thành trở về, đầu óc trống rỗng. “Vân là một thiếu phụ lỡ dở, chắc cô ấy sẽ rất dễ chịu khi gặp được mình…” Anh đã nghĩ như vậy và tin chắc không có lý do nào ngăn trở cuộc kết hôn dự tính. Nhưng ngay trong dự tính ấy, anh cũng ngạo mạn biết bao… Cái kết cục thật không ngờ… Người đàn ông nện gót trên hè phố, hết phố này qua phố kia. Lúc, lòng tự ái bốc lửa phừng phừng.
- Ngớ ngẩn. Nếu ta muốn có một người đàn bà đẹp hay một cô gái, ta có thể tìm được trong tức khắc. Giản đơn, không chút phiền hà, không cần giãi bày, không cần băn khoăn, đau khổ… Xét cho cùng, còn gì hơn nữa đối với một người đàn ông… Lúc khác, một tiếng nói não nề cất lên:
- Hỏng rồi. Cuộc sống của ta đã hỏng và chẳng thể cứu gỡ. Không bao giờ một người đàn bà tử tế còn có thể yêu thương, gắn bó được với ta: Thói quen khinh bạc và phỉ báng phụ nữ, thói quen sống tạm bợ buông tuồng, thói quen ngạo mạn. Tất cả bắt nguồn từ một tâm hồn yếu đuối và những đam mê mù quáng.
Thành trở về phòng vẽ, vùi đầu vào sáng tác. Những tấm phác thảo biển được anh rút trong tấm kẹp ba dây bằng cái bờ cát nghiêng nghiêng thấm đẫm nắng chiều. Anh cố hồi âm lại tiếng sóng lao xao, tiếng những con chim buông trong vách đá, chùm hoa leo màu nghệ chói như lửa vào lúc hoàng hôn… Bảng pha màu nhớp nhúa những lớp sơn dầu, lớp này chồng lên lớp kia. Kỳ cạch mãi Thành vẫn không tìm ra cái màu anh đã ghi nhận trong trí tưởng. Anh quăng bút xuống, và tiếng thở dài lại vang lên trong óc não:
- Thế là hỏng… Vân có lý. Người ta không thể thương yêu một kẻ bệnh hoạn về tâm hồn…
Rồi, thay vì cảnh biển, anh lại hình dung ra những rạch sáng trong mắt chị, mụn ruồi bên trái tai chị, cái cách nói nửa đằm thắm nửa xa cách lạnh lùng.
- Người đàn bà này như đốm lửa trên núi. Tưởng với đến nơi hóa còn ở tít mãi cuối chân trời…
Anh bỗng lại muốn nhìn thấy chị. Muốn nghe chị nói, muốn được gắn bó với người đàn bà mảnh mai bẻ nhỏ nhưng đầy tự tin kia.
- Cô ta có yêu mình đâu?… Đó là tình bạn, nhưng chưa phải là tình yêu… Vẽ chuyện. Giữa cái thời đàn bà thừa hàng tấn như bây giờ. Thôi đi, chẳng phải một nữ hoàng hay một quận chúa nhan sắc chim sa cá lặn mà hao tâm tổn lực…
Thành bỏ phòng vẽ, đi tới nhà bạn chơi. Ai đó có hỏi về dự tính hôn nhân, anh đáp lập lờ:
- Còn phải tính lại đã. Có lẽ sống tự do vẫn hơn…
Vài ông vỗ đùi:
- Biết ngay mà, tớ đã bảo với mọi người cậu vốn bốc đồng. Nhưng lần này phải tỉnh hơn lần trước chứ? Không lẽ hàng chục năm trời mà lại không khôn ra?…
- Đã có công lấy vợ lại, chọn hẳn con bé mười tám tuổi cho bõ, dại gi?…
Thành ậm ừ, và lòng chua chát nghĩ thầm: Họ tưởng mình bỏ cuộc. Biết đâu mình là kẻ bị gạt ra ngoài?…
Người đàn ông thuê mẫu vẽ, tiếp tục vẽ những bức tranh bỏ dở. Những cô gái lại tìm đến anh. Những cô nàng dễ dãi, hoặc láu cá hoặc nhu mì nhưng đều có những nhu cầu cần thỏa mãn. Thành bỗng thấy tự gớm mình:
- Người đàn bà phải xa lìa ta là đúng. Rồi, sau những tuần lễ sống trong tâm trạng đó, anh không còn buông những lời bỉ báng phụ nữ được như xưa, anh cũng không vui vẻ tự tin như hồi anh sắm đồ chuẩn bị cho một đám cưới, anh trở thành người trầm mặc, đôi lúc cáu bẳn và đôi lúc mềm yếu tới mức những người xung quanh phải mủi lòng.
Tháng mười đã trôi qua mau lẹ. Những cây hoa tím ven hồ Tây rũ cánh mềm sầu. Nước hồ dường như thẫm lại trong những buổi mai lạnh và im gió. Phía chân trời, lác đác bầy le le trú rét bay ngang. Vào một buổi mai như thế Thành mang giá vẽ tới rặng liễu ven hồ, chờ nắng. Đột nhiên, anh lạnh và những lớp gai ốc nổi lên sau lưng:
- Nguy thật, mình ốm mất rồi.
Họa sĩ nghĩ, anh định buộc giá vẽ lên xe trở về thì gió đã luồn vào sống lưng lạnh buốt, mặt đất chòng chành như đưa võng dưới chân. Cố gắng lắm, anh mới gọi được một chiếc xích- lô. Ông già đạp xích- lô dìu Thành lên xe, buộc xe đạp cho anh cẩn thận rồi chở anh về nhà. Năm phút sau, Thành bắt đầu sốt. Nhưng lúc cơn sốt chập chờn tới, anh bỗng nhớ Vân, thèm muốn gục đầu vào lòng chị, thèm muốn được nhìn chị bằng ánh mắt lo âu như chị nhìn đứa con gái lên sáu tuổi, cảm thấy cuộc sống dường như không thể nào chịu nổi nếu thiếu vắng người đàn bà ấy và cảm thấy có thể chết đi được nếu cái khoảng trống hoang hoải trong đời anh không được chị lấp đầy
Ngay tối hôm ấy, một sinh viên ghé qua báo tin Thành ốm cho vợ chồng Quán. Quán đèo Thu đến nhà bạn. Trong lúc vợ đun nước tiêm cho Thành và thu dọn nhà cửa, anh đứng nhìn cảnh trí căn phòng quen thuộc từ thời sinh viên gần như không thay đổi gì trong mười mấy năm qua, nhìn chàng sinh viên Thành giờ tóc đã thưa đang nằm sốt lăn lóc trên giường, và anh bỗng trào lên nỗi ân hận: Mọi việc có thể sẽ khác đi, nếu anh gạt bỏ tính sĩ diện và mọi thành kiến, mọi việc có thể sẽ khác đi nếu anh hành động quyết liệt hơn và bất chấp những mặc cảm thường có trong con người… Nhưng đấy luôn luôn là giả tưởng… và người ta chỉ tìm được nó khi ngoái lại dĩ vãng…
Quán bảo vợ ở lại chăm sóc Thành. Hôm sau Thành tỉnh sốt, anh xin Thu mảnh giấy, ghi vào đó một địa chỉ và nói với cô:
- Em hãy tìm giúp anh người này…
Nhưng sự bất ngờ đầu tiên lại giành cho chính anh. Vào lúc Thành ngỏ lời với Vân, chị đã từ chối:
- Anh Thành, em cảm ơn anh rất nhiều…
Vân nói nhẹ nhàng: Từ ngày quen biết anh, cuộc sống của mẹ con em vui vẻ thêm. Cháu Hoa thích anh. Vả chăng, anh là người tốt… theo cái nghĩa chung mà mọi người vẫn hiểu. Nhưng để sống chung với nhau, người ta không thể chỉ tính tới một yếu tố: tốt hay xấu. Ngay quan niệm về cái tốt và cái xấu ở người này cũng khác người kia. Em là một người bình thường, sự bất hạnh của em cũng bình thường như nhiều phụ nữ khác trong chiến tranh. Chúng em yêu thương nhau, nhưng anh ấy không trở về nữa. Bởi thế, hình ảnh của anh ấy ở trong em luôn luôn đẹp đẽ, toàn vẹn. Và chính nỗi đau xót lại gìn giữ những lưu niệm trong trẻo về hạnh phúc. Nhưng anh là một người đàn ông không bình thường. Tình duyên của anh, là một cuộc kết hợp cắc cớ. Rồi sự tan vỡ đã để lại trong anh những thu hận, tủi hờn. Hình ảnh người đàn bà trong tâm hồn anh sa đọa và méo mó. Ngay từ lần đầu gặp anh trong nhà bảo tàng, em đã đoán biết được điều đó.
- Nhưng tôi đã xin lỗi em. Như vậy có nghĩa là tôi hiểu được mình…
Thành kêu lên, ngắt lời Vân.
Chị chờ anh im lặng rồi nói tiếp.
- Tất nhiên là thế. Và bởi vậy, chúng ta mới có được một mối quan hệ khá thân thiện sau này. Nhưng, tình bạn khác tình yêu. Những điều kiện để một người đàn ông kết bạn với một người đàn bà đơn giản hơn những điều kiện để họ chung sống rất nhiều.
- Tôi không xứng đáng với Vân?
Thành hỏi, lòng tự ái đã nhói lên.
- Em không định nói thế.
Vân đáp nhẹ nhàng.
- Em còn cần những điều kiện gì nữa? Vị trí xã hội hay cơ sở…
- Không…
Người đàn bà ngắt lời với vẻ bất bình: Xưa nay, mẹ con em vẫn sống đàng hoàng bằng những đồng tiền tự kiếm lấy. Vả chăng, tấm danh thiếp không có giá trị gì đối với một tình yêu thực sự. Anh làm nghệ thuật mà không hiểu điều đó hay sao?…
- Tôi… tôi…
Họa sĩ cố gắng thanh minh: Tôi không có những ý nghĩ xấu. Nhưng tôi hỏi em cần gì ở tôi?…
Vân nhìn thẳng vào mắt anh, khiến tim anh đập dồn lên. Rồi chị thong thả buông từng tiếng:
- Cái em cần ở anh, anh không có. Anh đã mất niềm tin ở con người và cái gì đã mất đi, khó lấy lại được toàn vẹn. Lòng thù hận đàn bà ở trong anh như một thứ bệnh mãn tính. Có thể, lúc này nó tạm dứt cơn nhưng lúc khác sẽ trở lại ác liệt hơn.
- Nhưng riêng đối với em, tôi quý trọng.
- Cảm ơn anh, nhưng em không muốn sống với một người không lành mạnh về phương diện tinh thần. Tất cả những người đàn bà bị anh chửi mắng vô cớ như em hôm ở nhà bảo tàng sẽ có chung một ý nghĩ như thế, mặc dù họ không nói thành lời hoặc không tìm một phương cách nào đó để chống lại anh.
- Nhưng đấy là quá khứ, Vân ạ.
- Không quá khứ nào hoàn toàn biệt lập với hiện tại và tương lai con người. Em sợ, anh Thành ạ.
- Vân sợ gì?… Tôi nghĩ rằng, tôi nói thật với em mọi chuyện để em hiểu và thông cảm với tôi hơn.
- Chắc chắn em đã thông cảm với anh nhiều. Nhưng gắn bó với anh thật đáng sợ. Không một người đàn bà nào có ý thức về hạnh phúc lại dám làm điều ấy.
- Tại sao?
- Vì họ sẽ phải sống như một kẻ lái thuyền phiêu lưu trên các đại dương, lúc nào cũng nơm nớp lo bão tố. Đấy là lẽ thứ nhất. Lẽ thứ hai, muốn lấp cái hố thù hận trong anh họ sẽ phải luôn luôn chịu đựng, phải chấp nhận mọi thua thiệt. Thói quen là sức mạnh ghê gớm nhất trong đời sống con người. Trong mọi thói quen, lòng thù hận lâu bền và ác liệt hơn cả.
Thành ngồi im lặng hồi lâu. Chưa bao giờ anh nghe những lời nói nặng nề như thế về mình. Anh biết điều Vân nói là chuẩn xác và bởi vậy, anh ngoái lại nhìn bản thân với con mắt não nề. Sau hồi lâu, anh gượng cất tiếng hỏi:
- Chẳng lẽ từ xưa tới nay, Vân không có chút cảm tình nào với tôi?
- Có chứ.
Người đàn bà đáp, và dịu dàng nắm lấy tay anh: Em quý anh như một người bạn. Nhưng đó chưa phải là tình yêu…
Thành trở về, đầu óc trống rỗng. “Vân là một thiếu phụ lỡ dở, chắc cô ấy sẽ rất dễ chịu khi gặp được mình…” Anh đã nghĩ như vậy và tin chắc không có lý do nào ngăn trở cuộc kết hôn dự tính. Nhưng ngay trong dự tính ấy, anh cũng ngạo mạn biết bao… Cái kết cục thật không ngờ… Người đàn ông nện gót trên hè phố, hết phố này qua phố kia. Lúc, lòng tự ái bốc lửa phừng phừng.
- Ngớ ngẩn. Nếu ta muốn có một người đàn bà đẹp hay một cô gái, ta có thể tìm được trong tức khắc. Giản đơn, không chút phiền hà, không cần giãi bày, không cần băn khoăn, đau khổ… Xét cho cùng, còn gì hơn nữa đối với một người đàn ông… Lúc khác, một tiếng nói não nề cất lên:
- Hỏng rồi. Cuộc sống của ta đã hỏng và chẳng thể cứu gỡ. Không bao giờ một người đàn bà tử tế còn có thể yêu thương, gắn bó được với ta: Thói quen khinh bạc và phỉ báng phụ nữ, thói quen sống tạm bợ buông tuồng, thói quen ngạo mạn. Tất cả bắt nguồn từ một tâm hồn yếu đuối và những đam mê mù quáng.
Thành trở về phòng vẽ, vùi đầu vào sáng tác. Những tấm phác thảo biển được anh rút trong tấm kẹp ba dây bằng cái bờ cát nghiêng nghiêng thấm đẫm nắng chiều. Anh cố hồi âm lại tiếng sóng lao xao, tiếng những con chim buông trong vách đá, chùm hoa leo màu nghệ chói như lửa vào lúc hoàng hôn… Bảng pha màu nhớp nhúa những lớp sơn dầu, lớp này chồng lên lớp kia. Kỳ cạch mãi Thành vẫn không tìm ra cái màu anh đã ghi nhận trong trí tưởng. Anh quăng bút xuống, và tiếng thở dài lại vang lên trong óc não:
- Thế là hỏng… Vân có lý. Người ta không thể thương yêu một kẻ bệnh hoạn về tâm hồn…
Rồi, thay vì cảnh biển, anh lại hình dung ra những rạch sáng trong mắt chị, mụn ruồi bên trái tai chị, cái cách nói nửa đằm thắm nửa xa cách lạnh lùng.
- Người đàn bà này như đốm lửa trên núi. Tưởng với đến nơi hóa còn ở tít mãi cuối chân trời…
Anh bỗng lại muốn nhìn thấy chị. Muốn nghe chị nói, muốn được gắn bó với người đàn bà mảnh mai bẻ nhỏ nhưng đầy tự tin kia.
- Cô ta có yêu mình đâu?… Đó là tình bạn, nhưng chưa phải là tình yêu… Vẽ chuyện. Giữa cái thời đàn bà thừa hàng tấn như bây giờ. Thôi đi, chẳng phải một nữ hoàng hay một quận chúa nhan sắc chim sa cá lặn mà hao tâm tổn lực…
Thành bỏ phòng vẽ, đi tới nhà bạn chơi. Ai đó có hỏi về dự tính hôn nhân, anh đáp lập lờ:
- Còn phải tính lại đã. Có lẽ sống tự do vẫn hơn…
Vài ông vỗ đùi:
- Biết ngay mà, tớ đã bảo với mọi người cậu vốn bốc đồng. Nhưng lần này phải tỉnh hơn lần trước chứ? Không lẽ hàng chục năm trời mà lại không khôn ra?…
- Đã có công lấy vợ lại, chọn hẳn con bé mười tám tuổi cho bõ, dại gi?…
Thành ậm ừ, và lòng chua chát nghĩ thầm: Họ tưởng mình bỏ cuộc. Biết đâu mình là kẻ bị gạt ra ngoài?…
Người đàn ông thuê mẫu vẽ, tiếp tục vẽ những bức tranh bỏ dở. Những cô gái lại tìm đến anh. Những cô nàng dễ dãi, hoặc láu cá hoặc nhu mì nhưng đều có những nhu cầu cần thỏa mãn. Thành bỗng thấy tự gớm mình:
- Người đàn bà phải xa lìa ta là đúng. Rồi, sau những tuần lễ sống trong tâm trạng đó, anh không còn buông những lời bỉ báng phụ nữ được như xưa, anh cũng không vui vẻ tự tin như hồi anh sắm đồ chuẩn bị cho một đám cưới, anh trở thành người trầm mặc, đôi lúc cáu bẳn và đôi lúc mềm yếu tới mức những người xung quanh phải mủi lòng.
Tháng mười đã trôi qua mau lẹ. Những cây hoa tím ven hồ Tây rũ cánh mềm sầu. Nước hồ dường như thẫm lại trong những buổi mai lạnh và im gió. Phía chân trời, lác đác bầy le le trú rét bay ngang. Vào một buổi mai như thế Thành mang giá vẽ tới rặng liễu ven hồ, chờ nắng. Đột nhiên, anh lạnh và những lớp gai ốc nổi lên sau lưng:
- Nguy thật, mình ốm mất rồi.
Họa sĩ nghĩ, anh định buộc giá vẽ lên xe trở về thì gió đã luồn vào sống lưng lạnh buốt, mặt đất chòng chành như đưa võng dưới chân. Cố gắng lắm, anh mới gọi được một chiếc xích- lô. Ông già đạp xích- lô dìu Thành lên xe, buộc xe đạp cho anh cẩn thận rồi chở anh về nhà. Năm phút sau, Thành bắt đầu sốt. Nhưng lúc cơn sốt chập chờn tới, anh bỗng nhớ Vân, thèm muốn gục đầu vào lòng chị, thèm muốn được nhìn chị bằng ánh mắt lo âu như chị nhìn đứa con gái lên sáu tuổi, cảm thấy cuộc sống dường như không thể nào chịu nổi nếu thiếu vắng người đàn bà ấy và cảm thấy có thể chết đi được nếu cái khoảng trống hoang hoải trong đời anh không được chị lấp đầy
Ngay tối hôm ấy, một sinh viên ghé qua báo tin Thành ốm cho vợ chồng Quán. Quán đèo Thu đến nhà bạn. Trong lúc vợ đun nước tiêm cho Thành và thu dọn nhà cửa, anh đứng nhìn cảnh trí căn phòng quen thuộc từ thời sinh viên gần như không thay đổi gì trong mười mấy năm qua, nhìn chàng sinh viên Thành giờ tóc đã thưa đang nằm sốt lăn lóc trên giường, và anh bỗng trào lên nỗi ân hận: Mọi việc có thể sẽ khác đi, nếu anh gạt bỏ tính sĩ diện và mọi thành kiến, mọi việc có thể sẽ khác đi nếu anh hành động quyết liệt hơn và bất chấp những mặc cảm thường có trong con người… Nhưng đấy luôn luôn là giả tưởng… và người ta chỉ tìm được nó khi ngoái lại dĩ vãng…
Quán bảo vợ ở lại chăm sóc Thành. Hôm sau Thành tỉnh sốt, anh xin Thu mảnh giấy, ghi vào đó một địa chỉ và nói với cô:
- Em hãy tìm giúp anh người này…
Chương 7
Vân không nghĩ ngợi gì khi quyết định đến thăm Thành. Chị cho đấy là một việc phải làm. Người đàn bà tới báo tin anh ốm đã để lại địa chỉ cho chị. Vân cho con ăn xong gửi một cô bạn gái gần nhà rồi đạp xe ra chợ. Chị tìm mua tất cả những thứ gì cần thiết cho một người đàn ông sống độc thân đang ốm: Gạo ngon nấu cháo, bánh đa khô thái sợi, đỗ xanh, đường cát, thịt nạc và sườn, gia vị cùng những lá thuốc giải cảm. Chị đã từng thăm nuôi nhiều người sống trong cảnh ngộ tương tự như Thành. Hai ông cậu vợ chết sớm, con cái đã thành thân ở xa. Một ông giáo viên cùng trường bỏ vợ, tính gàn. Đứa em trai con bà cô chưa có người yêu, một mình trọ học ở ngoại ô thành phố… Tất cả những người đàn ông thường tỏ ra yếu mềm lúc đau ốm. Họ không bao giờ chuẩn bị sẵn các phương tiện phòng thân nên lúc trái gió trở trời họ lúng túng, sợ hãi và phó mặc bệnh tình cho may rủi. Một củ gừng ư?… tìm đâu ra?… Một hộp dầu có lẽ phải chạy sang nhà hàng xóm… Thành là họa sĩ, chắc chắn anh sẽ còn kém chu đáo hơn tất cả những người đàn ông khác… Vân biết rằng chị thương anh và quý trọng anh. Phía sau những tính cách bất thường, những cử chỉ kiêu bạc phách lối, những lời lẽ sắc sói kia chị vẫn thấy một người đàn ông buồn rầu, nhát nhúa.
- Tội nghiệp…
Vân thầm nghĩ. Mình sẽ chăm sóc anh ấy cho tới lúc anh ấy hoàn toàn bình phục.
Từ lúc từ chối lời cầu hôn của anh, Vân luôn luôn áy náy. Mặc dù, trong thâm thâm chị biết mình hành động đúng. Anh là một thế giới khác, bên ngoài thế giới quen thuộc của chị. Một thứ thuốc lạ, có thể gây dị ứng trong các cơ thể bình thường. Với bản năng tự vệ rất đàn bà, chị muốn che chắn một bức thành vững chắc cho cuộc đời phía trước. Những người đàn ông khác thương yêu chị giản dị hơn, khiêm tốn hơn, đáng tin cậy hơn anh. Và trong mọi lẽ cần phải cân nhắc đối với hoàn cảnh riêng của mình, chị từ chối anh là đúng. Tuy nhiên, Vân vẫn có cảm giác rõ rệt rằng chị đã tắt đi một ngọn lửa vừa nhen nhúm. Rằng, ngọn lửa đó không phải chỉ chiếu sáng cho chị mà chính để chiếu sáng cho một kẻ bộ hành lang thang mãi qua những nẻo đường cóng rét và bụi bặm, đang khát khao hơi ấm của mái nhà trú náu. Trong tâm hồn người đàn bà, nảy sinh một thứ tình cảm lờ mờ gần giống như lòng ân hận.
- Két ét ét…
Tiếng phanh ô tô rít lại ngay trước mũi xe Vân. Chị hoảng hồn vì một người đàn ông trạc độ tứ tuần, ló bộ mặt đỏ bừng ra quát:
- Con khỉ, mắt mũi để sau gáy à?…
Vân lắp bắp:
- Xin lỗi, tôi xin lỗi i i…
Người lái xe lằm bằm quay vào, nhưng anh chàng phụ xe ngồi ngay phía sau lại chìa bộ mặt cà lơ ra trêu cợt:
- Em ơi, trông xinh thế mà định tự tử à?… Giận đời làm gì cho khổ thân ra?…
Chiếc xe lăn qua ngã tư, phả ra làn khói hôi khét. Vân phải định thần vài giây nữa mới tiếp tục đi được. Hiểm nguy vừa lướt qua khiến chị hồi hộp. Chị chợt nhận ra rằng, phía sau những suy nghĩ đắn đo, phía sau những băn khoăn áy náy, niềm khao khát được yêu thương, được che chở và dìu đỡ đã nảy sinh trong tâm hồn chị.
- Không thể được, không bao giờ…
Người đàn bà buột miệng thốt ra với chính mình. Ý tưởng chưa rõ rệt về sự gắn bó với người đàn ông ấy khiến chị hốt hoảng. Xưa nay, Vân chưa bao giờ vi phạm những nguyên tắc đã vạch ra trong đời sống. Yêu anh, tức là chấp nhận một cuộc phiêu lưu…
Không thể được…
Chị mơ ước được chung sống với người nào đó có tâm hồn giản đơn và lành mạnh như người chồng đã quá cố. Chị muốn nhìn cuộc đời người bạn đồng hành như nhìn vào một tấm kính, một con đường êm ả chạy giữa bình nguyên, một mặt hồ trong phô từng cọng cỏ… một thế giới gần gũi, đáng tin cậy. Thế giới ấy người ta có thể trao gởi tương lai chẳng đắn đo, có thể nhắm mắt mà bước vào như ta bước vào căn phòng quen thuộc… Còn anh: anh là khu rừng xa lạ, là hẻm núi chị chưa từng đặt chân tới?…
Khi người đàn bà gõ cửa, chị nghe thấy tức khắc một tiếng nói tỉnh táo:
- Vân phải không?… Vân đẩy cửa giùm.
Chị bước vào phòng sau khi đã vội vã khép hai cánh cửa lại vì gió lạnh. Chị thấy Thành nằm trên giường, mặt đỏ bừng. Anh nhìn chị với đôi mắt long lanh của người đang sốt nặng:
- Vân. Tôi chờ mãi.
Thành nói. Trong giọng nói ấy, không có hờn dỗi chỉ thấm đượm nỗi mong mỏi, những khắc khoải hy vọng và mừng vui. Vân biết Thành không còn chút nào lòng khinh bạc. Anh cũng không còn tự thị theo thói quen thường nhật. Anh là đứa bé đau ốm, yếu đuối chờ một bàn tay chăm chút. Mặt anh đỏ bừng, cả hai mắt cũng hằn những tia máu. Hẳn anh đang sốt rất cao?
- Từ hôm qua tới giờ anh đã cặp nhiệt độ chưa?
Vân hỏi. Chị bước tới, đặt tay lên trán Thành. Chị thấy anh khẽ rùng mình, toàn thân rung động. Rồi anh nhắm mắt lại và đưa tay lên nắm bàn tay chị. Lòng tay anh bỏng rẫy. Những đường gân bên thái dương phập phồng. Gương mặt người đàn ông căng thẳng tới mức chỉ cần thiếu cố gắng một chút thôi, anh sẽ òa lên khóc, anh sẽ nói với chị rằng anh không thể sống trên cõi đời này nếu thiếu hình bóng chị, rằng chị là bếân bờ cho anh tựa đỡ sau mọi lênh đênh phiêu dạt của tuổi thanh xuân… Chỉ cần chút xíu thôi, mọi sự sẽ xảy ra như thế. Nhưng Thành cố ghìm giữ, và mặt anh hiện lên vẻ đớn đau dồn nén khiến Vân mủi lòng. Chị cúi xuống, lắng nghe nhịp đập dữ dội của tim anh. Ngón tay trỏ của chị đặt lên thái dương, nơi mạch đập nhảy như con chim sẻ bị nhốt. Chính trong giây phút ấy, chị thấy gương mặt anh trở nên thân thiết. Chính trong giây phút ấy, chị thấy anh hòa nhập vào chị, mau lẹ và êm dịu. Chị đã bước qua những nguyên tắc của chính mình: yêu cái người đàn ông xa lạ kia với một quá khứ bọt bèo và rác rến. Chị kinh ngạc vì thấy mình có thể cảm thông được với lỗi lầm, thói tật của anh dễ dàng đến như vậy, không còn lo âu ngờ vực, không còn đắn đo.
- Vân
Thành cất tiếng. Môi anh khô nóng. Anh nắm chặt tay Vân. Từ tay người đàn bà, một dòng điện lan truyền, rung động khắp cơ thể anh. Tim anh đập như tiếng trống gõ trong lũng sâu, giữa các vách núi, và nhịp đập của nó khiến từng tế bào co thắt lại. Chưa bao giờ anh rơi vào trạng thái ngây ngất sâu đậm đến vậy. Hạnh phúc tới đường đột, không một dấu hiệu báo trước. Tựa hồ ảo ảnh của cuộc đời. Anh gọi tên người đàn bà lần nữa, và chị cúi xuống mặt anh. Anh thấy hơi thở của chị, làn da của chị kề sát bên má mình. Chị là ai vậy, người đã dạy anh yêu và hy vọng. Một cái tên, một ánh mắt, mái tóc buông trên vai… Không là gì cả và là tất cả đối với một con người. Một hạt bụi trong vũ trụ và cả thế giới với người đàn ông, tái sinh cho họ trong cơn tuyệt vọng, mở cánh cửa khát khao cho họ vào mỗi rạng đông, bát cơm nóng ngày thường và ánh lửa le lói xa vời… Tại sao người ta lại nhận biết hạnh phúc muộn mằn đến thế?…
- Vân…
- Gương mặt họ kề sát nhau, trong mối giao cảm. Lúc ấy, những giọt nước mắt từ từ lăn xuống thái dương người đàn ông, thấm vào đám chân tóc đã điểm bạc. Anh vẫn không mở mắt, toàn thân anh chòng chành tựa con tàu bị sóng lắc vì cơn sốt dữ dội. Nhưng trong cái thân xác đang đau ốm, đang bị giày vò ấy, tâm hồn anh dịu lại. Như con hồ qua cơn giông lắng xuống. Như khu vườn qua một mùa khô cằn cát bụi được tắm gội trong mưa. Lần đầu tiên, Thành cảm nhận được hạnh phúc, lần đầu tiên anh nhìn rõ gương mặt dịu hiền và tin cậy của nó qua mênh mông xáo trộn cuộc đời. Người đàn bà ấy đã dẫn anh trở về vùng đất ấm. Và anh, kẻ bị đày ải trong thù hận đã quay lại với thương yêu. Giống con cá nhỏ bị mắc kẹt giữa vũng nước tù, bốn bề là đá cứng, anh chết dần vì chất muối oán hờn, giờ lượn sóng thần kì đã cuốn anh trở lại với đại dương, giữa nước cả, giữa khoảng xanh ngàn trùng, cánh buồm và hải đảo… Những giọt nước mắt đã nguội lạnh, bò trong chân tóc anh buồn buồn. Thành ghì chặt gương mặt yêu dấu kia vào mặt anh. Và phía sau gương mặt đó, cánh đồng hoa tầm xuân trải tới chân trời, cánh đồng như tách khỏi mặt đất, bay phiêu diêu, cánh đồng anh mơ tưởng từ lâu. Anh đã đi tìm. Rồi anh đã lãng quên. Bây giờ, nó trở về.
-----1985------
- Tội nghiệp…
Vân thầm nghĩ. Mình sẽ chăm sóc anh ấy cho tới lúc anh ấy hoàn toàn bình phục.
Từ lúc từ chối lời cầu hôn của anh, Vân luôn luôn áy náy. Mặc dù, trong thâm thâm chị biết mình hành động đúng. Anh là một thế giới khác, bên ngoài thế giới quen thuộc của chị. Một thứ thuốc lạ, có thể gây dị ứng trong các cơ thể bình thường. Với bản năng tự vệ rất đàn bà, chị muốn che chắn một bức thành vững chắc cho cuộc đời phía trước. Những người đàn ông khác thương yêu chị giản dị hơn, khiêm tốn hơn, đáng tin cậy hơn anh. Và trong mọi lẽ cần phải cân nhắc đối với hoàn cảnh riêng của mình, chị từ chối anh là đúng. Tuy nhiên, Vân vẫn có cảm giác rõ rệt rằng chị đã tắt đi một ngọn lửa vừa nhen nhúm. Rằng, ngọn lửa đó không phải chỉ chiếu sáng cho chị mà chính để chiếu sáng cho một kẻ bộ hành lang thang mãi qua những nẻo đường cóng rét và bụi bặm, đang khát khao hơi ấm của mái nhà trú náu. Trong tâm hồn người đàn bà, nảy sinh một thứ tình cảm lờ mờ gần giống như lòng ân hận.
- Két ét ét…
Tiếng phanh ô tô rít lại ngay trước mũi xe Vân. Chị hoảng hồn vì một người đàn ông trạc độ tứ tuần, ló bộ mặt đỏ bừng ra quát:
- Con khỉ, mắt mũi để sau gáy à?…
Vân lắp bắp:
- Xin lỗi, tôi xin lỗi i i…
Người lái xe lằm bằm quay vào, nhưng anh chàng phụ xe ngồi ngay phía sau lại chìa bộ mặt cà lơ ra trêu cợt:
- Em ơi, trông xinh thế mà định tự tử à?… Giận đời làm gì cho khổ thân ra?…
Chiếc xe lăn qua ngã tư, phả ra làn khói hôi khét. Vân phải định thần vài giây nữa mới tiếp tục đi được. Hiểm nguy vừa lướt qua khiến chị hồi hộp. Chị chợt nhận ra rằng, phía sau những suy nghĩ đắn đo, phía sau những băn khoăn áy náy, niềm khao khát được yêu thương, được che chở và dìu đỡ đã nảy sinh trong tâm hồn chị.
- Không thể được, không bao giờ…
Người đàn bà buột miệng thốt ra với chính mình. Ý tưởng chưa rõ rệt về sự gắn bó với người đàn ông ấy khiến chị hốt hoảng. Xưa nay, Vân chưa bao giờ vi phạm những nguyên tắc đã vạch ra trong đời sống. Yêu anh, tức là chấp nhận một cuộc phiêu lưu…
Không thể được…
Chị mơ ước được chung sống với người nào đó có tâm hồn giản đơn và lành mạnh như người chồng đã quá cố. Chị muốn nhìn cuộc đời người bạn đồng hành như nhìn vào một tấm kính, một con đường êm ả chạy giữa bình nguyên, một mặt hồ trong phô từng cọng cỏ… một thế giới gần gũi, đáng tin cậy. Thế giới ấy người ta có thể trao gởi tương lai chẳng đắn đo, có thể nhắm mắt mà bước vào như ta bước vào căn phòng quen thuộc… Còn anh: anh là khu rừng xa lạ, là hẻm núi chị chưa từng đặt chân tới?…
Khi người đàn bà gõ cửa, chị nghe thấy tức khắc một tiếng nói tỉnh táo:
- Vân phải không?… Vân đẩy cửa giùm.
Chị bước vào phòng sau khi đã vội vã khép hai cánh cửa lại vì gió lạnh. Chị thấy Thành nằm trên giường, mặt đỏ bừng. Anh nhìn chị với đôi mắt long lanh của người đang sốt nặng:
- Vân. Tôi chờ mãi.
Thành nói. Trong giọng nói ấy, không có hờn dỗi chỉ thấm đượm nỗi mong mỏi, những khắc khoải hy vọng và mừng vui. Vân biết Thành không còn chút nào lòng khinh bạc. Anh cũng không còn tự thị theo thói quen thường nhật. Anh là đứa bé đau ốm, yếu đuối chờ một bàn tay chăm chút. Mặt anh đỏ bừng, cả hai mắt cũng hằn những tia máu. Hẳn anh đang sốt rất cao?
- Từ hôm qua tới giờ anh đã cặp nhiệt độ chưa?
Vân hỏi. Chị bước tới, đặt tay lên trán Thành. Chị thấy anh khẽ rùng mình, toàn thân rung động. Rồi anh nhắm mắt lại và đưa tay lên nắm bàn tay chị. Lòng tay anh bỏng rẫy. Những đường gân bên thái dương phập phồng. Gương mặt người đàn ông căng thẳng tới mức chỉ cần thiếu cố gắng một chút thôi, anh sẽ òa lên khóc, anh sẽ nói với chị rằng anh không thể sống trên cõi đời này nếu thiếu hình bóng chị, rằng chị là bếân bờ cho anh tựa đỡ sau mọi lênh đênh phiêu dạt của tuổi thanh xuân… Chỉ cần chút xíu thôi, mọi sự sẽ xảy ra như thế. Nhưng Thành cố ghìm giữ, và mặt anh hiện lên vẻ đớn đau dồn nén khiến Vân mủi lòng. Chị cúi xuống, lắng nghe nhịp đập dữ dội của tim anh. Ngón tay trỏ của chị đặt lên thái dương, nơi mạch đập nhảy như con chim sẻ bị nhốt. Chính trong giây phút ấy, chị thấy gương mặt anh trở nên thân thiết. Chính trong giây phút ấy, chị thấy anh hòa nhập vào chị, mau lẹ và êm dịu. Chị đã bước qua những nguyên tắc của chính mình: yêu cái người đàn ông xa lạ kia với một quá khứ bọt bèo và rác rến. Chị kinh ngạc vì thấy mình có thể cảm thông được với lỗi lầm, thói tật của anh dễ dàng đến như vậy, không còn lo âu ngờ vực, không còn đắn đo.
- Vân
Thành cất tiếng. Môi anh khô nóng. Anh nắm chặt tay Vân. Từ tay người đàn bà, một dòng điện lan truyền, rung động khắp cơ thể anh. Tim anh đập như tiếng trống gõ trong lũng sâu, giữa các vách núi, và nhịp đập của nó khiến từng tế bào co thắt lại. Chưa bao giờ anh rơi vào trạng thái ngây ngất sâu đậm đến vậy. Hạnh phúc tới đường đột, không một dấu hiệu báo trước. Tựa hồ ảo ảnh của cuộc đời. Anh gọi tên người đàn bà lần nữa, và chị cúi xuống mặt anh. Anh thấy hơi thở của chị, làn da của chị kề sát bên má mình. Chị là ai vậy, người đã dạy anh yêu và hy vọng. Một cái tên, một ánh mắt, mái tóc buông trên vai… Không là gì cả và là tất cả đối với một con người. Một hạt bụi trong vũ trụ và cả thế giới với người đàn ông, tái sinh cho họ trong cơn tuyệt vọng, mở cánh cửa khát khao cho họ vào mỗi rạng đông, bát cơm nóng ngày thường và ánh lửa le lói xa vời… Tại sao người ta lại nhận biết hạnh phúc muộn mằn đến thế?…
- Vân…
- Gương mặt họ kề sát nhau, trong mối giao cảm. Lúc ấy, những giọt nước mắt từ từ lăn xuống thái dương người đàn ông, thấm vào đám chân tóc đã điểm bạc. Anh vẫn không mở mắt, toàn thân anh chòng chành tựa con tàu bị sóng lắc vì cơn sốt dữ dội. Nhưng trong cái thân xác đang đau ốm, đang bị giày vò ấy, tâm hồn anh dịu lại. Như con hồ qua cơn giông lắng xuống. Như khu vườn qua một mùa khô cằn cát bụi được tắm gội trong mưa. Lần đầu tiên, Thành cảm nhận được hạnh phúc, lần đầu tiên anh nhìn rõ gương mặt dịu hiền và tin cậy của nó qua mênh mông xáo trộn cuộc đời. Người đàn bà ấy đã dẫn anh trở về vùng đất ấm. Và anh, kẻ bị đày ải trong thù hận đã quay lại với thương yêu. Giống con cá nhỏ bị mắc kẹt giữa vũng nước tù, bốn bề là đá cứng, anh chết dần vì chất muối oán hờn, giờ lượn sóng thần kì đã cuốn anh trở lại với đại dương, giữa nước cả, giữa khoảng xanh ngàn trùng, cánh buồm và hải đảo… Những giọt nước mắt đã nguội lạnh, bò trong chân tóc anh buồn buồn. Thành ghì chặt gương mặt yêu dấu kia vào mặt anh. Và phía sau gương mặt đó, cánh đồng hoa tầm xuân trải tới chân trời, cánh đồng như tách khỏi mặt đất, bay phiêu diêu, cánh đồng anh mơ tưởng từ lâu. Anh đã đi tìm. Rồi anh đã lãng quên. Bây giờ, nó trở về.
-----1985------
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
